ค่า BOD และค่า COD ตามมาตรฐานของกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.)

ในการดำเนินกิจการโรงงานอุตสาหกรรม การจัดการน้ำเสียไม่ใช่แค่เรื่องของกฎหมาย แต่ยังเป็นความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมโดยตรง ค่า BOD และค่า COD คือ 2 ตัวชี้วัดสำคัญที่ใช้ประเมินคุณภาพน้ำทิ้ง หากไม่ควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมกำหนด อาจส่งผลต่อระบบนิเวศ สุขภาพของคนในชุมชน และทำให้ธุรกิจเสี่ยงต่อบทลงโทษทางกฎหมาย การเข้าใจและควบคุมค่าทั้งสองอย่างถูกต้อง คือก้าวแรกสู่การบริหารจัดการที่ยั่งยืน

ค่า BOD COD มาตรฐานของกรมโรงงานอุตสาหกรรม
ทำความเข้าใจกับค่า BOD และค่า COD

ในการควบคุมคุณภาพน้ำเสียจากภาคอุตสาหกรรม ค่าที่สำคัญที่สุด 2 ค่าคือ ค่า BOD และ COD ซึ่งเป็นตัวชี้วัดปริมาณของสารอินทรีย์ที่ปนเปื้อนอยู่ในน้ำ

ค่า BOD คืออะไร ?

ค่า BOD (Biochemical Oxygen Demand) คือ ปริมาณออกซิเจนที่จุลินทรีย์ต้องใช้ในการย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ำเสีย ภายในระยะเวลา 5 วัน ที่อุณหภูมิ 20 °C | ค่านี้แสดงถึง ภาระของน้ำเสีย ที่จะเกิดขึ้นกับแหล่งน้ำธรรมชาติ หากปล่อยออกไปโดยไม่บำบัดอย่างเหมาะสม

ความหมาย ค่า BOD

ค่า COD คืออะไร ?

ค่า COD (Chemical Oxygen Demand) คือ ปริมาณออกซิเจนที่จำเป็นต้องใช้ในการออกซิไดซ์สารอินทรีย์ทั้งหมดในน้ำเสีย (ทั้งที่ย่อยสลายได้และไม่ได้ทางชีวภาพ) โดยใช้สารเคมีเป็นตัวทำปฏิกิริยา | ค่า COD เป็นตัวชี้วัด ความเข้มข้นของมวลสารอินทรีย์ ทั้งหมดในน้ำเสีย และสามารถวัดได้เร็วกว่า BOD

ความหมาย ค่า COD
ค่า BOD และค่า COD

ทำไมค่า BOD และค่า COD จึงเป็นมาตรฐานสำคัญ?

ค่าทั้ง 2 นี้คือสิ่งที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมให้ความสำคัญเป็นพิเศษ เพราะเป็นตัวชี้วัดคุณภาพน้ำเสียจากโรงงานโดยตรง หากปล่อยน้ำเสียที่มีค่าเกินเกณฑ์มาตรฐานฯ ลงแหล่งน้ำธรรมชาติ อาจส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ ทรัพยากรน้ำ และสุขภาพของชุมชนโดยรอบ

  • เป็นเกณฑ์หลักที่ กรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) ใช้ควบคุมคุณภาพน้ำทิ้งจากโรงงาน
  • ใช้ประเมินผลกระทบของน้ำเสียต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชน ช่วยป้องกันผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชนรอบโรงงาน
  • หากค่าเหล่านี้สูงกว่าที่กำหนด อาจส่งผลให้โรงงาน ไม่ผ่านเกณฑ์ และถูกสั่งปรับหรือหยุดดำเนินการได้
    รวมถึงเสียความเชื่อมั่นจากลูกค้าและภาพลักษณ์ขององค์กร

ค่ามาตรฐาน COD / BOD ตามเกณฑ์กรมโรงงานอุตสาหกรรม

กรมโรงงานอุตสาหกรรม (DIW หรือ กรอ.) ได้กำหนดเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำทิ้งที่โรงงานต้องปฏิบัติตาม โดยมีการแบ่งตามประเภทอุตสาหกรรม ดังนี้:

ค่ามาตรฐานทั่วไป (สำหรับโรงงานทุกประเภท)

พารามิเตอร์ ค่ามาตรฐานทั่วไป
BOD ≤ 20 mg/L
COD ≤ 120 mg/L
TSS (ของแข็งแขวนลอย) ≤ 50 mg/L
pH 5.5 – 9.0
อุณหภูมิ ไม่เกิน 40 °C

ค่ามาตรฐานเฉพาะอุตสาหกรรม (บางประเภทอนุญาตให้สูงขึ้น)

ประเภทอุตสาหกรรม BOD (mg/L) COD (mg/L) TSS (mg/L) หมายเหตุ
อุตสาหกรรมทั่วไป ≤ 20 ≤ 120 ≤ 50 ใช้กับโรงงานทุกประเภท
กลุ่มโรงงานลำดับที่ 13,15,22,29,38 ≤ 50 ≤ 400 ≤ 50 เช่น อุตสาหกรรมเคมี, สิ่งทอ
โรงงานผลิตเยื่อกระดาษ (38(1)) ≤ 20 ≤ 400 ≤ 40
โรงงานผลิตกระดาษ (38(2)) ≤ 30 ≤ 270 ≤ 40
โรงงานบำบัดน้ำเสียร่วม (ประเภท 101) ≤ 20 ≤ 270 ≤ 40 รับน้ำเสียจากหลายโรงงาน
โรงงานฟอกหนังสัตว์ (29, 101) ≤ 50 ≤ 250 ≤ 50 ควบคุมซัลไฟด์ และฟีนอลด้วย

หมายเหตุ: กลุ่มโรงงานเหล่านี้ถูกกำหนดไว้ในประกาศฉบับ พ.ศ. 2560–2561 ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม

ถ้า ค่า BOD สูง แสดงว่าอะไร?

ค่า BOD (Biochemical Oxygen Demand) ที่สูง หมายถึง ในน้ำตัวอย่างนั้นมีสารอินทรีย์จำนวนมาก ที่สามารถย่อยสลายได้โดยจุลินทรีย์ เช่น เศษอาหาร ไขมัน โปรตีน น้ำเสียจากกระบวนการผลิตอาหาร ฯลฯ

ดังนั้น หาก ค่า BOD สูงกว่าค่ามาตรฐานของกรมโรงงานอุตสาหกรรม (≤ 20 mg/L) โรงงานควรปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียทันที หรือพิจารณาติดตั้ง Online BOD Analyzer เพื่อควบคุมอย่างต่อเนื่อง

ถ้า ค่า COD สูง แสดงว่าอะไร?

ค่า COD (Chemical Oxygen Demand) ที่สูง บ่งบอกว่ามีสารอินทรีย์และสารเคมีในน้ำเสีย ที่ต้องใช้ออกซิเจนจำนวนมากในการทำปฏิกิริยาออกซิเดชัน ซึ่งรวมถึงสารอินทรีย์ที่ ย่อยสลายยาก หรือไม่สามารถย่อยสลายทางชีวภาพได้

หาก ค่า COD สูงเกินค่ามาตรฐาน (≤ 120 mg/L หรือกรณีพิเศษ ≤ 270–400 mg/L) โรงงานอาจถูกปรับหรือสั่งให้แก้ไขโดยกรมโรงงานอุตสาหกรรม

วิธีจัดการเมื่อค่า BOD หรือ COD สูงเกินมาตรฐาน

วิธีจัดการเมื่อค่า BOD หรือ COD สูงเกินมาตรฐาน

แนวทางปฏิบัติ เพื่อให้ผ่านค่ามาตรฐานตามเกณฑ์ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม

  • ติดตั้งระบบบำบัดน้ำเสียที่ได้มาตรฐาน
  • ใช้เครื่องมือวิเคราะห์คุณภาพน้ำอย่างต่อเนื่อง เช่น

    1. Online COD / BOD Analyzer ยกตัวอย่างเช่น แบรนด์ TOA-DKK, Shimadzu
    2. ตรวจวัดแบบ Real-Time ลดความเสี่ยงการฝ่าฝืนข้อกำหนด
    3. รองรับการออกรีพอร์ตและแจ้งเตือนเข้าสู่ระบบ SCADA หรือ IoT
  • ใช้ เครื่องวิเคราะห์แบบออนไลน์ (Online COD / BOD Analyzer) ตรวจวัดแบบต่อเนื่อง เพื่อควบคุมคุณภาพน้ำทิ้งอย่างแม่นยำ
  • ปรับปรุงระบบแยกน้ำมัน ไขมัน หรือของแข็งก่อนเข้าสู่ระบบบำบัด

ตัวอย่าง เครื่องวัดค่า COD / BOD Analyzer แบบต่อเนื่องอัตโนมัติ

สรุป

การติดตั้ง Online COD / BOD Analyzer ไม่ใช่แค่การปฏิบัติตามข้อกำหนดของกรมโรงงานฯ แต่คือการลงทุนเพื่ออนาคตที่ยั่งยืนของโรงงาน ทั้งในด้านกฎหมาย, ความปลอดภัย, ประสิทธิภาพ และภาพลักษณ์องค์กร

สนใจเพิ่มความปลอดภัยด้านสิ่งแวดล้อมให้กับโรงงานและธุรกิจของคุณ?
เราให้บริการติดตั้งระบบ Online COD / BOD Analyzer สำหรับตรวจวัดคุณภาพน้ำทิ้งแบบเรียลไทม์ เพื่อช่วยให้โรงงานของคุณ ผ่านเกณฑ์ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม (DIW) อย่างถูกต้องและโปร่งใส

✅ ตัวแทนจำหน่ายเครื่อง Online Analyzer แบรนด์ชั้นนำ TOA-DKK และ Shimadzu
✅ ออกแบบและติดตั้งระบบตรวจวัด COD / BOD แบบออนไลน์ รองรับน้ำเสียอุตสาหกรรม
✅ บริการให้คำปรึกษาโดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน พร้อมรายงานคุณภาพน้ำย้อนหลัง

📞 ติดต่อทีมงานเพื่อวางระบบตรวจคุณภาพน้ำที่เหมาะสมกับธุรกิจของคุณ!

ติดต่อฝ่ายขาย
Tel : 094-565-3226
Line ID : @automationservice